Borsayla, hisseyle, para oyunlarıyla hiç ilgisi olmayanların bile önüne düşüp düşüp duran bir haber vardı bu hafta. Aralarda bir de Reddit, GameStop gibi sözcükler de geçiyordu bu haberlerin içerisinde. İlk haberi gördüğünüzde beyniniz size ”Aman salla hisse misse” demiş olabilir. İkincide, bir saniye daha fazla baktınız belki habere. Sonra üç, dört… ”Neden herkes GameStop konuşuyor” diye isyan ettiğiniz an, daha büyük bir çıkmazın içinde buldunuz belki kendinizi; çünkü sorunuza verilen cevapları bir türlü oturtamadınız kafanızda. ”Oturtamadınız” falan diye kibarlığa gerek yok aslında doğrudan söyleyelim: Açıklamaları anlamadınız, anlayamadınız. Çok bilinmeyenli bir denklemin tam ortasında, dertlerinizle baş başa bulmuştunuz kendinizi. İşi bilir eş-dostun size olayı anlatma çabaları, haber sitelerinin ve sosyal medya hesaplarının heyecanla yaptığı derlemeleri okumak işinizi kolaylaştırdı mı bilmiyoruz ama bu davada yalnız değilsiniz. Tüm bu yazdıklarımız kendi küçük çaresizliğimizin bir özetiydi çünkü ve kimse bize tek olduğumuzu söylemesin.
Kapak kolajı: İris Işık
İnternette GameStop diye aratınca çıkanlar biraz kafa karıştırıcı. Tabii ilk olarak son gelişmeleri sunuyor Google bize ama ”GameStop neden ölüyor”, ”GameStop bitti mi” gibi yazılara da rastlayabiliyorsunuz. Hepsi hafif endişeli, çünkü oraya yapılmış bazı yatırımlar söz konusu…
Son sürat bir düşüş
GameStop, ABD’de 5 binden fazla şubesi bulunan, bilgisayar oyunları satan bir şirket. GameStop mağazalarında oyun alıp satabildiğiniz gibi, ikinci el değiş tokuş da yapabiliyorsunuz. Ama alışveriş alışkanlıkları söz konusu olduğunda, dijitalin etkisiyle büyük bir değişim, dönüşüm yaşanıyor bir süredir malum. Hele ki pandemiyle birlikte… İşte tam bu noktada GameStop da kan ağlamaya başlıyor. Çağ değişirken bir dönemin yıldız mağazalar zinciri de düşüşe geçiyor: 400’den fazla mağazasını kapatma kararı alıyor. GameStop’un bu düşüşü elbette ki hisselerine de yansıyor. ”Eyvah GameStop bitiyor mu” paniği de böylece yükselmeye başlıyor.
Şimdi anlayacağınız üzere işin içinde geek’ler var ve bu çok önemli… Çünkü geek’ler bir araya gelirse dünya sallanır, bunu unutmayın.
Ve bir noktadan sonra işin içine Reddit de giriyor ve bu da çok önemli… Çünkü Reddit’çiler bir araya gelirse dünya sallanır, bunu unutmayın.
Ve bu muhteşem kombinasyon, bize bile borsadan bahsettirecek bir olaya imza attı zaten.
Reddit’ten yükselen bir hareket
Şöyle diyelim, 1 Ocak 2021 günü 19 dolardan satılan GameStop hisseleri, geçtiğimiz perşembe (28 Ocak) günü, 400 doları geçti… Matematiğiniz kötüyse yüzde kaç artığı hesaplamaya çalışırken büyük acılar çekiyorsanız çok zorlamayın: 19 ve 400’ü yan yana getirseniz yeter. (Son bir hafta da yüzde 2.000 yükselmiş mesela.)
Bu destansı yükselişin arkasında Reddit var. Her şey wallstreetbets adlı başlığın altında dönen muhabbetlerle başlıyor. wallstreetbets, günlük al-satçıların buluştuğu bir yer. Kağıt üstünde belki profesyonel olarak borsacı değiller ama günlük olarak hisse alıp satarak ”profesyonel” bir borsacı kadar olaya hakimler. Reddit’teki bu başlığın altında da son gelişmelerden, tahminlerden bahsediyorlar. İşte günün birinde (çok uzak bir geçmişte değil) bir Reddit kullanıcısı, bir spekülasyonda bulunuyor ve ”Neden herkes GameStop hissesi almalı” diyerek bir dolu argüman sıralıyor. Yani garip tabii, GameStop’un düşüşü, uzaydan bile görülecek noktada çünkü o sırada (çok uzak bir geçmişte değil).
Kafa karıştıran kısım da burada başlıyor.
Bu işi nasıl atacağız şimdi biz?
Konunun anahtar kelimeleri şöyle: ”Hedge fund” ya da ”yatırım fonu”, ”opsiyon”, ”shorting” ya da ”açığa satış”, ”spekülasyon”
Evet, GameStop’un düşüşü uzaydan bile görülüyordu dedik ya, burası önemli çünkü borsada bir de ”bu kesin düşer” diye yapılan bazı bahisler de dönüyor. Daha doğrusu bahis demeyelim de bazı tahminler üzerinden yatırımlar yapılıyor. Mesela açığa satış denilen mekanizmayla bir kişi, sahip olmadığı bir hissenin düşeceğini ön görerek satış opisyonunu satın alıyor ve böylece haklı çıkarsa bu düşüşten para kazanmış oluyor. Yani, birileri sahip olduğu hisse düştüğü için para kaybederken, başka birileri ise onun kaybettiği paradan, para kazanıyor. İşte shorting yani açığa satış anahtar kelimesini burada kullanıyoruz.
Büyük yatırım fonları da yani hedge fund’lar, çok da şaşırtıcı olmayan bir şekilde, GameStop’un hisselerinin daha da düşeceğini ön görerek böyle opsiyonlar kullanıyorlar. Yani düşene bir de onlar vuruyor demeyelim de, birilerinin dramı başkalarının kazancı oluyor diyelim. Garibe vuran vurana…
Reddit’teki haraket de böyle başlıyor. GameStop’un düşüşünden para kazanıyorlar, garibin canını acıtıyorlar. Biz de Wall Street’in canını acıtalım diyorlar veeeeee…
İşler tersine dönmesin mi?
Böylece Reddit’teki wallstreetbets grubu üzerinden başlayan bir güç birliğiyle tüm küçük yatırımcılar Robin Hood üzerinden birer birer GameStop hisseleri almaya başlıyor. Robin Hood ismi ekstra manidar oluyor ama bir tür tesadüf aslında: Robin Hood, küçük yatırımcılar arasında yaygın olarak kullanılan bir hisse alım-satım platformu. Benzer bir fikirle yola çıkıyor: Hisse alım-satım işini hep zenginler mi yapacak, küçük yatırımcının da işi kolaylaşsın, yüzü gülsün diye kurulmuşlardı. Reddit’ten çıkan hareket de Robin Hood aracılığıyla hızlanıyor yani.
Wall Street Journal’ın haberine göre bu garip örgütlenmeyi başlatan kişi 34 yaşındaki Keith Gill. İnternetin gücünü muhtemelen çok iyi biliyor olmasına rağmen, ”Bunu ben de beklemiyordum” demesi ise ayrıca şaşırtıcı.
Ama gerçekten, ufak ufak başlayan bu örgütlenme ve yatırımlarla birlikte, en başta söylediğimiz gibi, GameStop’un hisseleri rekor yükselişlerle fırlıyor.
Keith Gill’in ta kendisi
Eee tabii GameStop’un düşüşüne oynayan büyük yatırım fonlarının açığa satışları da terse düşüyor ve milyarlarca dolarlık zararlar ediyorlar. Şimdi onlar düşünsün.
Tamam güldük eğlendik, şimdi ne olacak?
Yani borsayla alakası olmayanlar için çok birşey fark etmeyebilir belki ama yine onların bile görebileceği bir durum söz konusu:
Bu yükseliş, suni bir yükseliş.
Mesela hisseleri 19 dolardan alanlar, çok büyük zararlar etmeyebilir, belki de kârlı bile çıkabilecekler yaptıkları hamlelerle.
Ama bu yükselişten umut besleyip hisseleri 400 dolardan alanlar, tüm parasını GameStop’a yatıranlar da olduğu da kesin.
Fakat belki de birilerinin onlara bu hareketin tamamen sembolik olduğunu hatırlatması gerekirdi.
Zaten tam da bu yüzden, yani yaptıkları sembolik olduğu için Reddit’çilere tepki yağıyor; suni yükselişlerle piyasaya güveni azaltıyorlar falan diyorlar. (Tabii bunlardan biri Elon Musk.)
Gamestonk!! https://t.co/RZtkDzAewJ
— Elon Musk (@elonmusk) January 26, 2021
Oysa bu suni yükselişleri vurgun yapmak için kullananlara pek de ses çıkardıkları söylenemez. Mesela suni ve kendi yaptıkları alımlarla hisselerde yükseliş yaratıp başkalarının da o hisselere yatırım yapmasını sağlayan, hisseleri daha da yükseltip parasını katladıktan sonra bir anda yatırımlarını çekiverenler var. Yani hisselerin de düşmesine sebep oluyorlar. Millet de parasını yatırdığıyla kalıyor ve zarar ediyor. Hatta borsada buna çok tatsız bir şekilde ”keriz silkeleme” diyorlarmış. (Borsa 101’e hoş geldiniz.) Of para işleri hep mi çirkin olmak zorunda.
Bir taraftan sinema salonları zinciri AMC Entertainment tarafında da GameStop’takine benzer bir yükseliş yaşanıyor, ki AMC de GameStop gibi yıllardır zarar üstüne zarar ediyordu. Küçük yatırımcı, onların durumuna da el attı.
Bu noktadan sonra neler olabileceğine dair tahmin yürütmek zor tabii ama ekonomi aleminde çok sık dönen bir laftan yola çıkarak söyleyelim: Herkesin hisse konuşmaya başladığı zaman, krizin geldiği zamandır… (Vay vay neler diyoruz biz böyle…)
Yani biz krizin geldiğini çoktandır biliyorduk da bununla da eğlenip işleri biraz tersine çevirmeyelim mi yani?
